Verhoog je veerkracht en leer hoe je een burn-out kan herkennen, behandelen en overwinnen Praktisch

Wanneer? 

23/11 - 30/11 - 08/12 - 15/12 en een integratiesessie op 22/12 via ZOOM
19u tot 21u30
Hulpmiddelen

Hand-outs
Gesloten facebook of LinkedIn community
DIFFERENT certificaat
Het boek "Rust voor je brein" (gratis voor mensen die inschrijven voor 31/10/2021)
Uw investering

€550 (excl. BTW)
Inclusief set vragenlijsten, hand-outs, artikel en boek
Vroegboekkorting: Tot 31/10/2021 kan je inschrijven met 10% korting

Deze opleiding kan gecombineerd worden met de opleiding rond perfectionisme, schuld, schaamte en piekeren in januari 2022. Dan betaal je een sterk gereduceerde prijs voor beide opleiding samen, namelijk €740 excl. BTW.

Inschrijven kan via l.swinnen@pandora.be 

Leer persoonlijke organisatievaardigheden

Mentale veerkracht helpt ons een heldere geest te behouden en doelgericht naar onze doelen toe te werken Wat leer je in deze opleiding?

De zes eigenschappen van mentale veerkracht: 

Wakker zijn
Aanwezig zijn, in contact zijn met hier en nu, zonder je te laten domineren door angst over de toekomst of frustraties over het verleden. Je staat volledig in je kracht omdat je niets te verbergen hebt.
Accepteren van de werkelijkheid zoals die is, met jezelf als referentie
Het actief uitnodigen van vervelende gedachten, gevoelens en omstandigheden zonder daar tegen te vechten of ze te willen veranderen. Waarbij je persoonlijk gevoel en houding hun plaats krijgen.
Flexibel denken
Het vermogen ontwikkelen om los te komen van gedachten en overtuigingen die je niet helpen om juist dat te doen wat je belangrijk vindt. We nemen zelf de verantwoordelijkheid om ons eigen venster op de wereld te bouwen.
Veerkrachtige zelf
De flexibele relatie met jezelf, zelfkennis en jouw reflectief vermogen. Wij geloven op basis van de meerwaarde die mensen en feiten in ons persoonlijke leven kunnen bieden en die we concreet ervaren.
Duidelijke en richtinggevende waarden
Inzicht in je persoonlijke waarden, dat wat jij belangrijk vindt, en van daar uit je koers kan uitzetten (en natuurlijk tussentijds bepalen of je nog op koers ligt aan de hand van deze waarden)
Toegewijd en flexibel actie ondernemen
Vanuit jouw waarden actie ondernemen, stappen zetten en ontdekken.

Wanneer jouw waarden niet klikken met die van je omgeving (werk, gezin), krijg je ‘ethische stress’.  

 

Herken stress en burn-out en buig die om in positieve energie. Stress en prestatie gaan hand in hand

Iedereen heeft wel eens last van stress op het werk. Een gezonde dosis stress kan immers geen kwaad. Wat leer je in deze opleiding? 

Van perfectie naar excellentie

Wat is geluk en wat is het niet?
De kracht van het nu
De kracht van taal om een probleem om te zetten in een uitdaging
Hoe jezelf modeleren van perfectionist naar uitstekend
Hoe omgaan met meerdere bazen

Strategieën om te gaan met diverse leiderschapsstijlen
Voorkeuren van verschillende bazen onderkennen en voldoen
Taken clusteren en opdelen om je rendement te verhogen
Het managen van verwachtingen op continue basis
Hoe omgaan met een veeleisende baas

Wat te doen als je je geïntimideerd voelt
Basis non verbale communicatie
Krijg houvast in elke situatie
Conversaties voorbereiden en omgaan met onvoorziene ontmoetingen
Meeting met veeleisende bazen
Hoe omgaan met chaos en verandering

Veranderingen en stress
Prioriteiten wijzigen ten gevolge van veranderingen en chaos 
 

De wereld bekeken door de lens van de zwervende zenuw - 9 dagen polyvagaal

Resources for a ruminating brain! Dagplanning

8.30 - 9.15 u: onthaal met koffie, thee en ontbijtkoeken
9.15  - 9.25 u: introductie Dirk Coeckelbergh
9.25 - 10.00 u: Keynote 1 : Fons Leroy
10.00 - 10.40 u: Annelies Smolders   
10.40 - 11.00 u: Pauze
11.00 - 13.00 u: Prof. Dr. Daniël Ofman   
13.00 - 14.00: Broodjeslunch. Boekenstand
14.00 - 14;10: POSI @Friends
14.10 - 15.10: Dr. L. Swinnen 
15.10 - 16.15: Prof. Dr. Iris Sommer ( Groningen)   
16.15 - 16.30: Afsluiting De heer Dirk Coeckelbergh met Q@A
16.30 - 17.30: Uitgebreide netwerkreceptie en boekenstand
17.30 - Sluiting van het symposium
Prijs: 375 EUR/persoon. Tot 31/05 kan je nog genieten van een vroegboekkorting en inschrijven voor 325 EUR. 

 

Dr. Luc Swinnen begeleidt al meer dan 15 jaar mensen met burn-out. Hij is arts, psychosociaal therapeut, coach en trainer. Luc Swinnen studeerde geneeskunde aan de KUL (1975) en specialiseerde zich in epidemiologie, verzekeringsgeneeskunde en statistiek.

Hij werkte ruim 10 jaar als verzekeringsgeneesheer en werd daar veelvuldig geconfronteerd met de steeds grotere gevolgen van toenemende stress in bedrijven.

Onder stimulans van de toenmalige Minister van Tewerkstelling & Arbeid en Gelijke Kansenbeleid, Miet Smet, deed hij begin jaren '90 een grootschalig onderzoek naar stress en berekende meteen de kostprijs ervan voor bedrijven, de overheid, de belastingbetaler, de werknemer. Het was hallucinant.

Vanaf midden 90 begon hij met lezingen over stress op nationale en internationale congressen. Hij werkte hiervoor nauw samen met Levi, een vermaard Scandinavische psycholoog en Europees grondlegger van stressmanagement in bedrijven. Levi blijft tot op vandaag een grote inspiratiebron voor Dr. Swinnen.

Sinds 1994 is hij voltijds bedrijfsconsultant in stressmanagement en teambuilding. Hij wordt sinds jaar en dag veel geraadpleegd door de bankwereld, de telecomsector, de Vlaamse Overheid, Sidmar, Bayer en vele andere grote bedrijven.

Dr. Luc Swinnen toetst zijn analyses ook aan de nieuwste inzichten en bevindingen inzake stress dankzij zijn internationaal netwerk van vermaarde stressspecialisten. Het is eerder regelmaat dan uitzondering dat hij een tweede opinie vraagt aan een confrater in Orlando, Oxford of Atlanta, over een bepaald resultaat of een zekere bevinding. Uiteraard in alle discretie en anonimiteit.

Luc Swinnen is arts, licentiaat in de verzekeringsgeneeskunde en statisticus. Sinds meer dan twintig jaar is hij bedrijfsconsulent en coach in verband met stress, emoties en geluk. Zijn passie is de impact van emoties op het functioneren van mensen. Hij publiceerde in tal van internationale en nationale tijdschriften en is een welbespraakt spreker op congressen.

Op deze internationale congressen wordt de meest recente ervaring uitgewisseld en komt hij in contact met de meest ervaren onderzoekers over deze problematiek.

Hij heeft zich vanaf 2000 vanuit de focus op Flow, stress en burn-out gespecialiseerd en heeft een eigen methodiek ontwikkeld. Daarbij volgt hij de werking van het brein en stelt een aangepast werkmodel voor.

 

Een bore-out is niet iets dat vanzelf verdwijnt

De levenskwaliteit en jobsatisfactie zal blijven dalen. Praten en actie zijn dan dringend aangewezen.

Mensen met een bore-out hebben een laag zelfbeeld. Daar kan aan gewerkt worden. Maar dat is niet gemakkelijk, zeker niet als de toestand al jaren aansleept. Want deze mensen durven anderen niet meer in de ogen kijken, ook hun vrienden en relaties niet. Waar moeten ze dan bevestiging halen? Daarom is praten noodzakelijk. Er bestaat echter weinig kennis over. Een nieuwe uitdagende job is noodzakelijk, misschien in dezelfde organisatie, samen met leermogelijkheden en waardering van de chef.

De sleutel op de deur naar verbetering is de chef. Hij moet meer delegeren naar de mensen met een beginnende bore-out. Om dat te kunnen moet de chef veel kennen over stress, burn-out en bore-out. Hij moet deze ziektebeelden kennen om de juiste beslissingen te nemen. Zeker omdat mensen met een bore-out dezelfde symptomen vertonen als werknemers met een burn-out.

Voor een chef is het dus niet altijd voor de hand liggend om uit te maken of het om een bore-out of een burn-out gaat. Niet elke medewerker die ’s morgens vroeg op het werk verschijnt en ’s avonds overwerk doet of werk mee naar huis neemt, is gemotiveerd. Het kan ook een strategie zijn om bore-out te verbergen.

Bore-out mag niet verward worden met luiheid, want een bore-out is een proces van jaren, bij de meest gemotiveerde mensen. Tot ze kraken.  

Om te weten of je risico loopt op een bore-out, kun je de onderstaande vragen beantwoorden.

Ze zijn opgesteld naar een idee van Rothlin en Werder. Beantwoord elke vraag met ja of nee. Wanneer je op meer dan acht vragen ‘ja’ geantwoord hebt, is er een verhoogd risico op bore-out.

Hou je je ook bezig met zaken voor je privéleven tijdens de werkuren?
Doe je veel routineklussen op het werk?
Vind je je job eentonig?
Wek je dikwijls de indruk druk bezig te zijn terwijl dat helemaal zo niet is?  
Denk je er niet aan je werk aan je vrienden aan te raden?
Werk je enkel voor je salaris?
Heb je een zee van tijd over om meer werk te doen?
Is jouw inbreng en zijn jouw ideeën van geen belang  op je werk?
Telt alleen de mening van de chef?
Verveel je je soms op het werk?
(Om ethische redenen mag deze vragenlijst niet als een diagnosemiddel gebruikt worden, enkel als een zelfanalyse)

 

Maar er zijn toch ook spelregels of een vakantie kan ontaarden in een groot fiasco: vakantiestress. Sommige mensen moeten terug naar huis via de hulpdiensten, er zijn mensen die er een hartinfarct aan overhouden. Het is uiteraard niet onze bedoeling om u bang te maken voor uw welverdiende vakantie. We willen enkele tips op een rijtje zetten zodat alles probleemloos kan verlopen. 

1. Je leeft dicht op elkaar op een hotelkamer of camping. 

Verschillen in persoonlijkheid worden vlug duidelijk. De één wil zijn dagen zo goed mogelijk plannen, de ander wil dat helemaal niet. Vakantie is voor hen de grote vrijheid, ze zien wel welke verrassingen zich vandaag aandienen. Als je alles van tevoren al plant, dan gaan die mogelijkheden verloren, denken ze. De een is uit op avontuur, de ander zou alle mogelijke voorzorgen nemen.

Beide partners hebben natuurlijk voor een deel gelijk. Dit is een duidelijk verschil in denktechniek. Daarom, discussiëer nooit. Geef mekaar en ook de kinderen een zekere vrijheid. Nergens staat geschreven dat je de hele dag samen moet blijven. Kun je niet apart eens iets doen en dan in de avonduren samen dineren? Dan weet je ook wat te vertellen. Dat is pas vakantie! 

Erger je niet aan elkaar want tijdens een vakantie worden de individuele verschillen in kleur gezet. En je kunt niet weg. Thuis kun je nog naar je computer. Maar nu ben je op enkele vierkante meter samen voor enkele weken. 

Dus leer mekaar respectvol benaderen. Dat houdt het boeiend. En dan heb je weer stof tot praten. Want goede communicatie is een wondermiddel. De voornaamste bron van ruzie zijn de verschillen in denken. 

Een feilloze manier om in ruzie te eindigen is je al op voorhand beginnen ergeren. Zo kan een verkeerd geplaatste tandenborstel uiteindelijk uitmonden in een echtscheiding.

2. Juist omwille van 1 is de vakantie geen middel om een relatie op te krikken. 

Ga alleen op vakantie met mensen met wie je het goed stelt. En gebruik een vakantie niet om nu plots de voorbeeldechtgenoot te worden die je tijdens het jaar misschien niet geweest bent. Als je een heel jaar een workaholic of perfectionist bent, dan zullen uw familieleden raar opkijken wanneer in een vakantie plots alles mag. Mensen wennen niet onmiddellijk aan veranderingen. Hoe jouw relatie een boost geven, lees hier.

3. Let op je conditie! 

Wanneer je al moe en uitgeput vertrekt, dan is de kans groot dat er iets gaat mislopen. Zorg dat je enkele dagen vooraf reeds geniet van ontspanning en werk niet door tot de laatste minuut. Rij niet in één beweging van België naar het zuiden. Dat is ongezond, vermoeiend en stresserend. Las een pauze in alle twee uur en drink voldoende. Eet rustig, licht en niet te laat. Neem voldoende tijd voor de reis. Een goede vakantie duurt minstens twee weken. Kijk een beetje uit met de hygiëne want de ziekte van Montezuma is niet leuk op vakantie. Lees dus toch maar enkele folders over de streek waar je naartoe gaat. En inentingen moeten vaak ruim op voorhand gebeuren. Lees het hel artikel hier.

 4. Kleine irritaties. 

Veel wetenschappelijke studies tonen aan dat het vooral de steeds weerkerende kleine irritaties zijn die zorgen voor ergernis en ruzie. Op reis komen die kleine irritaties snel naar boven. Zij wil even rusten, hij wil nog 100km verder, de tandenborstel staat niet mooi in het glas, de schoenen liggen in het midden van de kamer, kinderen vervelen zich, hij wil uitgebreid eten, zij enkel een hap…

 5. Houd de verwachtingen reëel. 

Want ongetwijfeld komen er teleurstellingen voor tijdens de vakantie. Het weer kan tegenvallen, de reis kan vermoeiend worden, de mensen zijn misschien niet al te vriendelijk, het eten kan tegenvallen. Als de verwachtingen hooggespannen zijn kan de druk hoog oplopen bij de minste tegenslag. Beter is alles wat te relativeren en er wat humor tegenaan gooien. Je kent ze wel, de boze mensen omdat hun vliegtuig een uurtje te laat is. Denk eraan, je zit hier niet op uw werk en de vakantieorganisator doet zijn best.

6. Je MOET niet alles zien ter plaatse. 

Jaarlijks zie je ze weer, de vakantiegangers die met de gids in de hand van de ene bezienswaardigheid naar de andere stormen. Ze zijn er nu en dus willen ze ook elk detail zien en beleven. 
Terwijl het juist deugddoend is rustig eens rond te kijken en even met de mensen te praten. Vooral workaholics en perfectionisten zijn moeilijk of niet in staat nu eens een tijd NIETS te doen. Ze krijgen er stress van en verlangen weer naar huis. Vakantie nemen is ook een vaardigheid.

7. Je MOET niet met vakantie. 

Vakantie is tegenwoordig veel meer dan even uitrusten en ontspannen. Het is een statussymbool geworden. Vergeet dat. Neem je ontspanning en rust. Alles moet niet persé op de foto om thuis te tonen. Weet je dat de meeste mensen het oervervelend vinden naar de vakantieherinneringen van hun vrienden te MOETEN kijken.

Sommige mensen gaan tegenwoordig zelfs met vakantie terwijl ze eigenlijk liever thuis zouden blijven. Omwille van de kinderen, of om financiële redenen. Maar ja, de buren gaan ook. Hou er dan rekening mee dat heimwee kan optreden. Eenmaal weg willen we de kleinkinderen en de familie zien. Sommige mensen kunnen erg ziek worden door heimwee. Zorg voor een goede verzekering en keer terug als dat zich voordoet. Ik heb zieke mensen gezien, helemaal gedecompenseerd door de heimwee.

8. Zeul niet teveel rond met laptop en digitale camera’s. 

Want dan neem je als het ware je werk mee naar de vakantie en zo kom je nooit tot rust. En het gevaar voor diefstal is er steeds.

9. Leef op het ritme van de bewoners van de streek waar je naar toe gaat. 

Vermijd in de rij te staan bij een bezienswaardigheid maar als dat de gewoonte is zoals in Engeland of de USA, pas je dan onmiddellijk aan. Het bespaart u de hatelijke reacties van de anderen in de rij. Neem minstens een paar dagen de tijd om aan de lokale gewoontes te wennen.

10. In het begin van de vakantie kunnen schuldgevoelens en lichte stressverschijnselen optreden. 

Dat is normaal. Veel mensen zijn niet gewoon dat ze nu niets moeten doen en reageren daarop met stress. Het werk valt plots weg en daar zijn dan de hoofdpijn, de slapeloosheid, de maagdarmproblemen of zelfs de angst en de kwaadheid. Dit gaat wellicht snel voorbij. Vergeet het liedje van Herman van Veen niet:


“Opzij, opzij, opzij

Maak plaats, maak plaats, maak plaats

Wij hebben ongelofelijke haast

Opzij, opzij, opzij

Want we zijn haast te laat

Wij hebben maar een paar minuten tijd

Wij moeten rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan

En weer doorgaan…”


Als je dat allemaal leest, dan zou je misschien wel willen thuis blijven. Maar wees gerust, een vakantie is voor de meeste mensen een rustgevend moment.

De eerste paar dagen van de vakantie zijn het gevaarlijkst. Ook de overgang van spanning naar ontspanning veroorzaakt toenemende stress. Ongeveer een 3% van de vakantiegangers hebben de eerste dagen iets meer last van stress en lopen een licht groter gevaar voor hartinfarct. Plotse veranderingen zijn nooit goed. En vertrek niet als je zwaar onder stress staat.

Denk aan Reinhold Niebuhr


“God, grant me the courage to change the things I can

The serenity to accept the things I cannot change

And the wisdom to know the difference”


Maar ook thuisblijvers kunnen hun tijd ontspannend beleven en genieten. En die buren die naar de andere kant van de wereld trekken zullen ons dan een zorg zijn. Vakantie MOET niet, het is een mogelijkheid. De vakantie is het uitgelezen moment om de denktechnieken van je dierbaren te leren kennen en waarderen.

1. Gezondheid en positiviteit

Pericles was al met gezondheid bezig. Hij gaf er een positieve definitie aan. Gezondheid betekent veel meer dan de afwezigheid van ziekte. ‘Health is that state of moral, mental and physical well-being, which enables man to face any crises in life with the upmost facility and grace’ (Pericles).

Lees deze tips met een positieve ingesteldheid. Ik weet dat een burn-out een erge kwaal is. Maar ik blijf positief. Na een goed begeleide burn-out ben je wellicht sterker dan ooit. Je moet wel hard werken en geduld uitoefenen.

2. Zorgen voor jezelf

Om een burn-out te vermijden moet je goed voor jezelf zorgen. Een mensenleven lang. Sommigen verwaarlozen zichzelf omdat ze een laag zelfbeeld hebben. Wanneer we een tekort aan waardering gehad hebben en te veel afgekeurd werden, dan versterkt dat onze angst voor afkeuring.

3. Beter inzicht in een burn-out

Oorspronkelijk werd enkel over burn-out gesproken in relatie met werk. Maar momenteel is er een heel andere visie ontstaan. Zo is de leeftijd van mensen die vatbaar zijn voor een burn-out veranderd.

We zien een burn-out soms al op heel jonge leeftijd (vanaf 14 jaar) tot op hoge leeftijd. Verder komt burn-out niet enkel voor bij contactberoepen zoals aanvankelijk gedacht.

4. Burn-out vs. depressie

Verwar een burn-out niet met een depressie. Een depressieve stemming, een duidelijke vermindering van plezier in je leven, een gewichtsverandering, gevoelens van waardeloosheid, hulpeloosheid en hopeloosheid kunnen erop wijzen dat er bij jou sprake is van een depressie.

We maken dat onderscheid niet om aan hokjes-denken te doen. De aanpak is nu eenmaal totaal verschillend.

5. Werksituatie

Ga na hoe het zit met jouw werksituatie. Is de werkbelasting nog gezond? Kan je je werk regelen naar eigen inzichten? Hoe is het gesteld met de financiële vergoeding en de andere voordelen die het werk kan bieden, zoals een beloning, job-tevredenheid, waardering en doorgroeimogelijkheden, een sociaal netwerk? Doe je zinvol werk en kan je je inleven in het waardensysteem van het werk? Is er een gezonde organisatie? Is er al dan niet een zware fysieke belasting? Is men eerlijk en fair? Ga je graag naar het werk? Of voel je dat wrange gevoel dat ontstaat als je niet fait wordt behandeld.

Doe dezelfde oefening voor de thuissituatie: heb je een gezonde relatie, heb je tijd voor jouw kinderen, is je thuissituatie een ontspannende en liefdevolle situatie? Leef je single? Ga je af en toe op reis? Of naar de bioscoop?

6. Omgeving

Investeer in goede vrienden, goede sociale contacten, een mooi gezin of een waardig alternatief. Dit is een kwestie van geven en nemen. Recente studies van de beroemdste universiteiten in de VS tonen aan dat mensen met een goed netwerk van vrienden, familie en collega’s het best beschermd zijn tegen burn-out.

7. Jezelf vs. de ander

Vergelijk jezelf nooit met anderen. Dan heb je weinig zelfvertrouwen. Doe wat je zelf denkt dat je moet doen. Anderen kunnen feedback geven, maar je blijft toch zelf verantwoordelijk.

8. Planning

Leef niet als een ongeleid projectiel. Plan goed wat je doet. Leef niet zoals Herman van veen zingt: ‘Opzij, opzij, opzij, maak plaats, maak plaats, maak plaats, wij hebben ongelofelijke haast.’

9. Je brein

Leer de structuur van je brein kennen. Dat is van het grootste belang. Hou je brein in conditie. Een brein dat overbelast wordt, zendt geen waarschuwing want een brein heeft geen pijnreceptoren. Het brein werkt dus niet zoals een spier. Wanneer je een spier overbelast, ontstaat er pijn. Maar het brein kan die signalen niet zo duidelijk uitsturen. Je zult vergeetachtig en verward worden. Leer die signalen herkennen. Beperk de prikkels die je brein moet verwerken. Ken de neuroscience van burn-out. 

10. Sociale omgeving

Sociale steun is onontbeerlijk om ons humane brein optimaal te laten werken. 

 

Iedereen beleeft stress. Dit hoort bij het leven. Maar chronische stress zet je op weg naar een burn-out.

Een burn-out heeft heel veel impact op een mens. Sommige mensen komen er op het einde van het proces wel beter uit, met een krachtig zelfbeeld. Ze hebben anders leren denken en vergelijken zich niet meer met andere mensen. Ze hebben geen extern referentiekader meer. Dat is dan pure winst op het einde van het proces. Maar ondertussen heeft men een akelige reis gemaakt doorheen een heel naar proces. Maar sommige mensen komen er nooit meer uit.

Het begint allemaal met stress. Dan is er niets aan de hand. Want stress is niet abnormaal en kan actief aangepakt worden. Wel kun je dan klachten ervaren van hoofdpijn, spierpijn, spanning in de borststreek, moeilijk ademen, klachten in maagdarmstreek en allerlei vervelende kwaaltjes. 

Let er op dat deze fase van stress gevolg wordt door ontspanning en rust.

Want anders kun je terecht komen in een chronische stresssituatie en dat is veel meer bedreigend.

Chronische stress

De stress neemt toe, herstel en ontspanning komt er niet. De momenten van rust zijn te kort en de stress stapelt zich geleidelijk aan op. Kleine verschillen in stress worden meestal niet opgemerkt. Mensen merken niet op dat de stress langzaam toeneemt. Na een weekend zijn ze weer fit, maar de zondagavond begint de onrust weer en na enkele dagen zitten ze weer in het stresspatroon. De energiereserves worden al aangesproken. Geleidelijk ontstaan er zware problemen.

En zo rolt men, soms na jaren, in een burn-out.  De energievoorraden zijn uitgeput. En je kent het al. In België voorziet men te weinig energie in de winter en dan zal men doodleuk een aantal mensen afsluiten van het elektriciteitsnet. Geen telefoon, geen verwarming, geen warm eten…Op een gelijkaardige manier koppelt ook ons lichaam bepaalde functies af. 

Stap 1: Preventie

Burn-Out is een energieziekte die beter kan voorkomen worden. Want éénmaal men deze symptomen van burn-out ervaart is men meestal lange tijd werkonbekwaam. Daarom zien we de laatste jaren een gestage toename van het absenteïsme. En dit is niet zozeer te wijten aan een toename van het aantal gevallen maar eerder aan de lange duur van psychische ziektes. 

Het is daarom goed dat de arts bij elk bezoek van een patiënt aandacht heeft voor de preventie van een burn-out Om een burn-out te voorkomen moet een mens zuinig en bewust omgaan met zijn energie. Zo niet zal ons lichaam ons vroeg of laat de rekening presenteren. 

We moeten dus zorgen voor een goede energiebalans
We kunnen onze veerkracht bevorderen
We kunnen al zorgen voor een goed sociaal netwerk
We kunnen zorgen voor een goede work/life balance
We kunnen de waarschuwingssignalen leren herkennen.
We kunnen zorgen voor lichamelijke fitheid
Vermits we een burn-out zien als het logisch einde van een langdurige chronische stressperiode is het van groot belang de alarmsignalen van stress te herkennen. 

Stap 2 : Signalen van stress

In het begin laat het lichaam dat nog wel weten. Er ontstaan dan tal van lichamelijke stresssymptomen

hoofdpijn en migraine
slaapproblemen
wazig zicht
duizeligheid en oorsuizen
pijnlijke hals- en nekspieren
rugklachten
beklemmend gevoel in de borststreek
hartkloppingen
pijn in de hartstreek
maagpijn
maagzuur
darmkrampen en buikpijn
slechte darmwerking met diarree of constipatie 
Dus de zogenaamde psychosomatiek. Toch belangrijk om bij te houden en te kijken of er geen toename is. 

Emotionele klachten

Hier raken we echt opgebrand en kunnen we onze taken niet meer naar behoren uitvoeren. 

prikkelbaarheid en agressie
agressie en woede, passieve agressie
neiging tot huilen
emotionele labiliteit: gevoel door emoties overspoeld te worden • nervositeit, gejaagd zijn
Mentale en verstandelijke stressklachten 

Ook een hele reeks mentale klachten gaan samen met stress. Ze zijn gevaarlijk omdat mensen dan fouten beginnen te maken of ongevallen veroorzaken. Collega’s raken geïrriteerd en beslissen dan maar een deel van de taken over te nemen, waardoor men meer en meer in een zwaar sociaal isolement terechtkomt.

verstrooidheid
vlug vergeten
veel piekeren
concentratieproblemen
geheugenverlies
niet meer kunnen beslissen
gedachtevernauwing, zich enkel bezig houden met pietluttigheden en details
Gedragsveranderingen en attitudewijzigingen

Alcoholmisbruik, veel roken of suikergebruik. Ongezond te eten. 
afname van arbeidsmotivatie
gebrek aan creativiteit en doorzettingsvermogen
sociale isolatie 
cynische en negatieve houding ten opzichte van werk, collega’s en vrienden
concentratie op administratief gedrag met onnodige controles
We zien hier drie kanalen:

Wanneer uitdagingen en vaardigheden goed op mekaar zijn afgestemd, zijn mensen meestal gedreven op het werk. Ze werken met passie en in flow. Dan ervaart men een gevoel van inspiratie Na afloop van een activiteit voel je je dan gelukkig en voldaan. Maar toch zijn de meeste mensen blij als het werk erop zit. Er was geen flow maar ze hebben een klus geklaard. 

Dat kan omdat ze meer moeten doen dan ze aankunnen. Dan dreigt op de duur een toestand van burn-out.

Soms is men onder bevraagd. Dan is de aanpak anders maar de symptomen van een bore-out zijn identiek aan die van burn-out. 

Stap 3: Maak een duidelijk onderscheid tussen depressie, burn-out en bore-out

Is dit iemand met een depressie?

De eerste actie die men kan ondernemen is het verschil opmerken tussen een energieziekte en een stemmingsziekte.

Burn-out is een energieziekte maar veel klachten zijn identiek aan de klachten van een depressie. De aanpak is totaal verschillend.  En dan hebben we nog bore-out. Bij een burn-out zijn de mensen uitgeput en totaal zonder energie, bij een bore-out vervelen de mensen zich op het werk. 

In deze tijden waar iedereen de mond vol heeft van “de crisis” zou je denken dat er van verveling geen sprake kan zijn. Helaas, meer en meer mensen, voornamelijk kenniswerkers, kampen met een bore-out. 

Het taboe op bore-out is groot. Je kan toch moeilijk aan je baas gaan zeggen dat je je verveelt?  

Daarom moeten we deze ziektes strikt uit elkaar houden. 

Herkennen van een depressie:

Wij gaan hier niet in op de ingewikkelde DSM definities van depressie. Wij kijken vooral als er een somberheid is. Is er nog levensvreugde? Geniet men van het leven? Is er nog een intiem leven en seksuele interesse? Zijn er slaapstoornissen? Is er nog eetlust. Zijn er zelfmoordgedachten aanwezig? Ik geef mensen een check list mee en aan de hand daarvan ga ik dan aan de slag.

Bijvoorbeeld:

Ik was neerslachtig de laatste weken
Ik sliep slecht de laatste weken
Ik heb de laatste weken weinig plezier in het leven beleefd
Ik vind het leven uitzichtloos
Ik heb totaal geen eetlust
Ik ben zeer moe de laatste tijd
Ik voel me een mislukkeling
Ik zie de zin niet meer in van het leven
Dit is een Quick scan zonder wetenschappelijke ambities. Maar bij een aanduiding van een depressie is toch een voorzichtige aanpak nodig die totaal verschillend is van de aanpak van burn-out.

Veel mensen hebben een depressie zonder dat ze dit zelf beseffen. Als de somberheid niet op de voorgrond staat, voelen deze mensen zich soms futloos en overprikkeld. 

Er is een duidelijk verschil tussen gewone stemmingsveranderingen (zoals verdriet) en depressie. Een dipje hoeft niet noodzakelijk een depressie te zijn. 

Dikwijls worden er antidepressiva voorgeschreven. Verreweg het grootste deel van de behandelingen bij een depressie heeft een gunstig effect.  Indien de depressie hardnekkig is en bij suïcidegedachten wordt best de hulp van een psychiater ingeroepen. 

Is dit wel iemand met een burn-out? 

De symptomen en klachten bij een burn-out omvatten vermoeidheid, uitputting, afstandelijkheid met soms klachten van apathie en verminderde empathie, soms onhoudbare emotionele klachten waaronder angst of woedeaanvallen, verminderde soepelheid en cynisme.

Mensen met een burn-out bekijken soms de wereld alsof ze er zelf niet instaan. Collega’s, werk en relaties worden vanop afstand bekeken.  

Laag zelfbeeld met erge twijfel of de eigen competenties nog wel kunnen volstaan. 

Dé Klacht waarmee deze mensen bij de hulpverlener terecht komen is meestal de moeheid.  Bevraag al of de andere klachten ook aanwezig zijn. Indien er enkel vermoeidheid is dan kan het gaan over een beginnende burn-out. 

Ook moet de arts zich zeer goed bewust zijn dat vermoeidheid door een ganse reeks oorzaken kan verklaard worden en een bloedafname en urineonderzoek is zeker aangewezen naast een klinisch onderzoek om onder andere de volgende reeks aandoeningen uit te sluiten

Slapeloosheid
Apnoe
Eten van teveel suiker
Bloedarmoede
Depressie
Schildklieraandoeningen
Teveel gebruik van cafeïne of alcohol
Urineweginfectie
Diabetes
Te weinig beweging
Hartfalen
Onregelmatige werkuren
Voedingsallergieën of colitis 
Weinig beweging
CVS
En verder
Stap 4: Herkennen en uitdiepen van een burn-out 

Een burn-out  is al lang geen zeldzaamheid meer. Dat toont aan dat er iets grondig mis zit in onze arbeidsmarkt. De meeste lezers kennen wel vrienden en kennissen die uitvallen op hun werk. Meestal gaat het dan om bevlogen mensen die alles geven voor hun werk, die zogezegd van hun hobby hun beroep hebben gemaakt.

Ik houd mijn hart vast als ik uitspraken hoor over passie voor de job en dergelijke. Mooi is het wel. Maar zorg ondertussen toch ook maar goed voor je partner, je hobby’s, je eetgewoontes en je bewegingspatroon.

Want er ligt dikwijls een burn-out op de loer. 

De werkcontext mag en moet uitdagend zijn. Maar het is ook een plicht goed voor jezelf en jouw dierbaren te zorgen.  En goede relaties krijg je niet cadeau, die moet je creëren. Dat kost tijd en aandacht.

Ook in de werkomgeving is de verstandhouding met collega’s en de directe chef van groot belang.

Enkele cijfers:


Zeker 15% van de werknemers krijgt tijdens de loop van zijn of  haar carrière te  maken met een burn-out.
Eén op drie (640.000 werknemers) ervaren de stress op het werk als problematisch.  
Meer dan 60% van de werknemers vinden dat hun werk gevolgen heeft voor hun gezondheid.
Eén miljoen Nederlanders ervaren burn-out klachten op het werk. 
Veel mensen durven op hun werk niet aan te geven dat ze last hebben van stress.
Alweer in Nederland durven ongeveer 45 procent van de medewerkers stressklachten niet toegeven. Ze denken dat hun chef dan zou denken dat ze boven hun capaciteiten en vaardigheden werken. Dat ze dus  hun werk niet aankunnen.
Ongeveer 14 procent denkt zijn baan kwijt te raken als ze durven praten over stress.
Veel leidinggevenden gaan een gesprek over stress op het werk liever uit de weg
 ( ongeveer 15% van de leidinggevenden.)
Uitval door stress is in de afgelopen vijf jaar acht keer zo hoog geworden.
Dit kost 1,6 miljard per jaar in Nederland, vooral door de langdurige afwezigheid op het werk. 
Wie zich eenmaal toch ziek meldt met psychische klachten, blijft gemiddeld 180 dagen weg van het werk.


Uit onderzoek van TNO Nederland blijkt onder meer dat:


39 procent te maken heeft met hoge taakeisen 
19 procent vindt dat zijn of haar leidinggevende niet let op het welzijn van de medewerkers 


In België zijn weinig echt objectieve cijfers. Er zijn hier veel mensen aan het werk met allerhande vragenlijsten zodat de resultaten moeilijk vergelijkbaar zijn. Echt wel jammer.

Onze nieuwe regering voorziet werken tot 67 jaar of langer. Dat is voor heel wat mensen niet haalbaar. Je mag raden hoe dat zal eindigen. Nu halen al veel werknemers de pensioengerechtigde leeftijd niet.

Men kan het pensioen van de volgende generatie niet meer betalen. Maar men moet dan toch wat creatief kunnen zijn en niet zomaar, koudweg, cynisch, de leeftijdsgrens verhogen. 

Wij weten het, in bepaalde landen is de pensioengerechtigde leeftijd nu al 70 jaar. Maar men zegt er niet bij dat de arbeidsomstandigheden en de arbeidsvoorwaarden er zoveel beter zijn. Men moet geen appelen met peren vergelijken.

In Scandinavische landen is de pensioengerechtigde leeftijd inderdaad veel hoger. Mensen durver in die landen echter zonder schroom vragenlijsten over werk, tevredenheid met het werk en stress invullen.

Stap 5: Herstellen

Rust en aanpak van de klachten - eerst klachten aanpakken op de 4 niveaus.

Je kunt deze mensen aanraden niet te vlug contact te nemen met collega’s. Rust is nu strikt aangewezen. Wel wandelen en dergelijke…

Vlug hervatten is meestal niet aangewezen

Dan pas oorzaken aanpakken en eventuele trauma’s aanpakken. Sommige personen zijn meer gevoelig voor een burn-out bv. de perfectionisten en de workaholics.  Dan pas het werk hervatten.

Stap 6: Veerkracht 

Na aanpak van de klachten kan gedacht worden om een goede mentale en fysieke veerkracht uit te bouwen. Bouw ook een nieuwe energiebalans op

Stap 7: Stappen om het werk te hervatten

Gesprekken met de arbeidsgeneesheer en speciale regelingen kunnen in het begin van het hervatten nodig zijn.

Stap 8: Hervalpreventie 

Best hou je deze mensen nog af en toe in de gaten om te beletten dat ze hun energie weer volledig uitputten.

Dr. L. Swinnen

Ondanks alle zorg die bij het opstellen van deze tekst werd besteed om alles zo correct mogelijk weer te geven kan Different BVBA of Dr. L. Swinnen niet verantwoordelijk zijn voor eventuele vergissingen of fouten of gemiste diagnoses. Deze tekst mag slechts beschouwd worden als een poging om de aanpak van burn-out te vergemakkelijken maar deze tekst is niet bedoeld als een wetenschappelijk referaat.